cast
مدیر سایت

درک رنگ در معماری

مدیر سایت
30 مرداد 1398
3971
4
متن مقاله

رنگ یک عنصر جامع در دنیای ما است، نه تنها در محیط طبیعی  بلکه در محیط های معماری ساخته ی دست بشر نیز یک عنصر حیاتی و تاثیر گذار به حساب می آید. رنگ همیشه در روند تکاملی انسان نقشی اساسی داشته است. به محض این که پروسه ی درک محیط و رنگ های آن آغاز می شود، مغز انسان شروع به پردازش و قضاوت در خصوص عینی یا ذهنی بودن مبنای مشاهدات خود می کند. تاثیرات روانی، ارتباط بین ارکان مختلف یک فرآیند و طبقه بندی اطلاعات بر مبنای رنگ ها، جنبه های مختلف پروسه ادراک قضاوتی ما هستند. بنابراین هدف از استفاده از رنگ ها در طراحی فضاهای معماری صرفاً به مقوله ی تزیینات دکوری محدود نمی شود. 

به خصوص در یازده دهه ی گذشته، مشاهدات تجربی و مطالعات عملی اثبات کرده اند که کنش های انسان و محیط زیست در محیط های معماری با درصد زیادی بر مبنای درک حسی از رنگ آن فضا استوار است. در انجام این مطالعات از رشته های روانشناسی، روانشناسی معماری، روانشناسی رنگ، روانشناسی عصبی، ارگونومی بصری و ... استفاده شده است.  به طور خلاصه این مطالعات تایید می کنند که پاسخ انسان به رنگ یک پدیده ی قطعی است، رنگ می تواند از منظر روانی و فیزیولوژیکی بر انسان تاثیر بگذارد. 

مقاله پیشنهادی: کاربرد رنگ در طراحی داخلی

رنگ شناسی معماری
رنگ ها یک عنصر جدایی ناپذیر از دنیای ما می‌باشد. که هم در محیط طبیعی و هم در محیط معماری ایجاد شده قابل مشاهده هستند. این درک حسی مانند هر ادراک حسی دیگر اثراتی را دارد که نمادین، تداعی کننده، احساسی است که شما از آن محیط دریافت میکنید. بنابراین رنگ در معماری و شناخت و تاثیر رنگ در معماری و محیطی که شما به عنوان یک معمار ایجاد میکنید از محیط ترین بخش های طراحی می‌باشد. رنگ ها از طریق ادراکات حسی درک می شوند و طبیعتاً تاثیرات احساسی و درونی بر انسان دارند. بنابراین یکی از ملاحظات مهم در طراحی معماری، پایبندی به حفظ سلامت روانی و فیزیولوژیکی انسان در محیط های ساخته شده به دست بشر است. معمارانی که در کارهایشان از رنگ استفاده می کنند وظیفه دارند که در خصوص تحریکات بصری آن رنگ ها، پذیرش آن ها توسط مغز انسان و ارتباطی که با سیستم های هورمونی برقرار می کنند تحقیق کنند تا بتوانند در این زمینه بهترین امکانات را برای رفاه انسان ایجاد کنند. استفاده از اعجاز رنگ ها در محیط های مختلفی فضاهای پزشکی – درمانی، خانه های سالمندان، کارخانه های صنعتی، مراکز آموزشی و ... به صورت هدفمند و برای تاثیرگذاری های خاص انجام می شود. 
رنگ ها هرگز از پروسه ی طراحی معماری جدا و مجزا نیستند. معماران باید تاثیرات عمیق رنگ را در تمام المان های یک ساختمان از رنگ های خاکستری و خنثای متریال هایی مانند: چوب، سنگ، آجر و بتن گرفته تا رنگ های متنوع موجود در پنجره ها، کاغذ دیواری ها، درب ها، کفپوش ها، نماهای ساختمانی و ... در نظر بگیرند. 

اصول رنگ در معماری

همان طور که می دانیم، یک فرد از رنگ هایی که در محیطش وجود دارد، به صورت شخصی و عمومی تاثیر می پذیرد. مطالعات انجام شده، الگوهای خاصی را با توجه به سن، اقتصاد اجتماعی و ویژگی های شخصیتی به دست آورده اند. افراد جوان تر احتمالاً رنگ های اشباع و غلیظ تر را بیشتر می پسندند و هرچه سن بالاتر می رود تمایل به رنگ های خنثی تر با درجه اشباع و غلظت کمتر بیشتر می شود. سمت چپ نمودار نشان می دهد که چگونه صفات شخصی و توانمند های اقتصادی و اجتماعی می تواند بر ترجیحات و تمایلات افراد نسبت به یک رنگ خاص تاثیر بگذارد. با این حال با توجه به گستردگی تاثیرات رنگ ها بر افراد به صورت خاص، معماران و طراحان ناچارند از الگوهای رنگی ای تبعیت کنند که اکثریت قریب به اتفاق مردم یک جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. 

مقاله پیشنهادی: معرفی  سبک های دکوراسیون داخلی 

رنگ قرمز
تاثیرات: مهیج، تحریک کننده احساسات و عواطف
تداعی کننده: 
مثبت: شور و نشاط، قدرت، پویایی، گرما
منفی: خشم، نبرد خونین، تهاجم
کاراکتر: قرمز رنگی غالب و پویا است. چشم با دیدن این رنگ باید فوکوس خود را تنظیم کند زیرا نقطه ی کانونی طبیعی رنگ قرمز در پشت شبکیه ی چشم قرار دارد در نتیجه رنگ قرمز نزدیک تر از آن چیزی که در واقع قرار دارد، به نظر می رسد. 
استفاده در سقف ها: نفوذ، مزاحمت، سنگینی
استفاده در دیوارها: احساس سلطه جویی و تهاجم
استفاده در کف: هشدار و آگاهی 
رنگ قرمز در معماری

رنگ نارنجی
تاثیرات: هیجان انگیز، تحریک کننده، تشویق آمیز
تداعی کننده: 
مثبت: جلب کننده، پر جنب و جوش، پر انرژی، بی نظیر
منفی: نفوذی، شدید و سهمگین
کاراکتر: نارنجی نسبت به قرمز رنگی کمتر مردانه است. برداشت های منفی کمتری می توان از این رنگ کرد. با این حال اگر از این رنگ با غلظت کم استفاده شود، ممکن است حس ارزان بودن یا ضعیف بودن را تداعی کند. 
استفاده در سقف ها: جلب توجه، تحریک کننده
استفاده در دیوارها: گرم و روشنایی بخش
استفاده در کف: پویا، فعال و مبتنی بر حرکت
رنگ نارنجی در معماری

رنگ زرد
تاثیرات: تشویق آمیز، نشاط آور
تداعی کننده: 
مثبت: آفتابی، شاد، تابناک، حیات بخش
منفی: خود محوری، خودنمایی
کاراکتر: زمانی که رنگ زرد، خالص باشد، از شادترین رنگ ها به حساب می آید. در عین حال رنگی بسیار شاداب، الهام بخش، گرمایی دهنده و وحدت بخش است. 
استفاده در سقف ها: نورانی کننده (اگر زرد روشن باشد)، روشنایی بخش، تحریک کننده
استفاده در دیوارها: گرما بخش (اگر زرد تیره باشد)، هیجان انگیز و تحریک کننده (اگر غلیظ باشد).
استفاده در کف: بلندی، سرگرم کننده
رنگ زرد در معماری

رنگ سبز
تاثیرات: کناره گیری، آرامش بخش
تداعی کننده: 
مثبت: آرامش، سکون، تازگی، طبیعت
منفی: معمولی، خسته کننده، احساس گناه
کاراکتر: بر خلاف رنگ قرمز، نقطه ی کانونی طبیعی رنگ سبز دقیقاً بر روی شبکیه ی چشم قرار دارد، به همین دلیل است که سبز، آرامش بخش ترین رنگ برای چشم است. سبز در عین حال که می تواند نماد طبیعت باشد، نماد بیماری نیز هست. 
استفاده در سقف ها: محافظت کننده، روشنایی بخش، بازتاب بر روی پوست می توند غیر جذاب باشد
استفاده در دیوارها: باحال، امن، آرام، قابل اعتماد، مثبت
استفاده در کف: یادآور طبیعت (اگر خیلی اشباع نباشد)، نرم، آرامش بخش، سرد (اگر مایل به آبی باشد)
رنگ سبز در معماری

رنگ آبی
تاثیرات: انزوا، آرامش بخش
تداعی کننده: 
مثبت: آرام، هوشیار و متین، مطمئن و امن، راحت، آزاد و با شکوه
منفی: ترسناک، افسرده، غمگین، سرد
کاراکتر: آبی رنگی شفاف، مرطوب، سرد و آرامش بخش به نظر می رسد. در مقایسه با رنگ قرمز، آبی ضربان قلب و فشار خون فرد را کاهش می دهد. 
استفاده در سقف ها: آسمانی (الهی)، خنک، دور بودن (اگر آبی روشن باشد)، سنگین و غم افزا (اگر آبی تیره باشد)
استفاده در دیوارها: سرد و غیر صمیمی (اگر آبی روشن باشد)، دلگرم کننده و عمیق (اگر آبی تیره باشد)
استفاده در کف: حرکت آرام و بی دردسر (اگر آبی روشن باشد)، محکم و استوار (اگر آبی تیره باشد)
رنگ آبی در معماری

رنگ بنفش
تاثیرات: تسخیر کننده
تداعی کننده: 
مثبت: وقار، گرانی، منحصر به فرد بودن
منفی: تنهایی، سوگواری، غرور، خودپسندی
کاراکتر: بنفش ترکیبی از رنگ های قرمز و آبی است (دو رنگی که از منظر روانشناختی بیشتر مخالف هم هستند)، بنفش می تواند نشان دهنده ی غنا و ظرافت باشد یا علامت نا امیدی و انحطاط
استفاده در سقف ها: تسخیر و محصور کننده
استفاده در دیوارها: سنگینی و غلبه
استفاده در کف: زودگذر و جادویی
رنگ بنفش در معماری

رنگ صورتی
تاثیرات: با روح و زنده (صورتی آدامسی رنگ)، آرامش بخش (صورتی روشن)
تداعی کننده: 
مثبت: جالب و زنده، آرام، دوستانه
منفی: ضعیف، خیلی شیرین و لوس
کاراکتر: از رنگ صورتی بسیار باید با دقت استفاده شود. این رنگ عموماً به عنوان رنگی زنانه شناخته می شود، اما بسته به میزان غلظت این رنگ، می توان تاثیرات متفاوتی را از آن گرفت. 
استفاده در سقف ها: حساس و دوست داشتنی، سرشار از آرامش
استفاده در دیوارها: دخترانه و شیرین
استفاده در کف: معمولاً خیلی از این رنگ برا کف استفاده نمی شود
رنگ صورتی در معماری

رنگ قهوه ای
تاثیرات: تسخیر کننده
تداعی کننده: 
مثبت: گرم، مطمئن، پایدار
منفی: سنگین، ناراحت کننده
کاراکتر: تفاوت زیادی بین رنگ قهوه ای و رنگ چوبی وجود دارد. ترکیب چوب و سنگ در بسیاری از پروژه ها نشان دهنده ی گرما، صمیمت و راحتی زیاد است. 
استفاده در سقف ها: سنگین و غم افزا (اگر قهوه ای تیره باشد)
استفاده در دیوارها: اطمینان بخشی (در صورتی که به رنگ چوب باشد)
استفاده در کف: استواری و پایداری
رنگ قهوه ای در معماری

رنگ سفید
تاثیرات: پاکی و خلوص
تداعی کننده: 
مثبت: پاکیزگی، روشنایی
منفی: خالی، یکنواختی زیاد
کاراکتر: توجیهات و دلایل روانشناختی و فیزیولوژیکی زیادی برای عدم استفاده از رنگ سفید به عنوان رنگ غالب وجود دارد. 
استفاده در سقف ها: خالی، کاهش سایه ها، پشتیبانی از منبع نور در سقف و کمک به تقویت و انتشار بهتر آن نور
استفاده در دیوارها: بدون انرژی، کلاسیک و خنثی
استفاده در کف: جلوگیری از راه رفتن بر روی آن کف
رنگ سفید در معماری

رنگ خاکستری
تاثیرات: خنثی مایل به آرامش بخش
تداعی کننده: 
مثبت: خنثی
منفی: خسته کننده
کاراکتر: این رنگ تاثیرات روانشناختی زیادی بر انسان ندارد، بنابراین بهتر است به عنوان رنگی برای محل زندگی انسان در نظر گرفته نشود، معمولاً از این رنگ به دلیل خنثی بودنش در آتلیه ها و استودیوهای عکاسی استفاده می شود. 
استفاده در سقف ها: سایه دار
استفاده در دیوارها: خنثی و کسل کننده
استفاده در کف: خنثی
رنگ خاکستری در معماری

رنگ سیاه
تاثیرات: بدشگون
تداعی کننده: 
مثبت: عمیق، انتزاعی
منفی: یادآورسیاه چال، شب، مرگ، غم
کاراکتر: رنگ سیاه با مفاهیمی مانند اختفا، تاریکی و ناشناخته بودن همراه است. 
استفاده در سقف ها: توخالی و بازتاب دهنده ی ظلمت
استفاده در دیوارها: یادآور سیاه چال و زندان متروک
استفاده در کف: عجیب و غریب
رنگ سیاه در معماری

البته بدیهی است که تاثیر این رنگ ها از آن جایی که هیچ وقت به صورت تکی و ایزوله دیده نمی شوند، به موقعیت و زمینه ی آن ها بستگی دارد. درک و واکنش ما نسبت به یک رنگ با توجه به این که داخل یا خارج از یک ساختمان استفاده شود، یا این که در سقف، دیوار یا کف استفاده شود یا با توجه به موقعیت خاص نور در آن مکان می تواند متفاوت باشد یا تغییر کند. بنابراین از ویژگی های رنگی که در بالا گفته شد نباید به عنوان نتایج نهایی و ویژگی های قطعی آن ها برای طراحی استفاده شود بلکه باید نقطه ی آغازی برای تفکر در خصوص رنگ و تم طراحی باشد. 

مقاله پیشنهادی:  نکاتی در خصوص عکاسی معماری

رنگ و ادراک
به منظور درک روابط پیچیده ی بین انسان و رنگ، ما مجبوریم که بعضی از مفاهیم مربوط به علوم رنگ و بینایی را بفهمیم. رنگ بینی همواره بر سه فرض اصلی استوار است: 
1.    نور برای مشاهده ی رنگ ضروری است. 
2.    چشم انسان توانایی مشاهده ی نور را دارد. 
3.    مغز انسان توانایی پردازش رنگ های مشاهده شده از طریق چشم را دارد. 
طیف رنگی معماری

به لطف دانشمند مشهور، آقای نیوتون، ما امروزه می دانیم که رنگ، تابعی از نور است. نیوتون با عبور دادن یک پرتو نوری از درون یک منشور توانست ثابت کند که نور شامل طیف کامل رنگین کمان است. او رنگ های قابل رویت را در 7 رنگ، دسته بندی کرد: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. هر رنگ متعلق یا مربوط به طیف مشخصی از انرژی تابشی است که قرمز دارای طولانی ترین طول موج و بنفش دارای کوتاه ترین طول موج از موج های الترومغناطیسی است که ما می توانیم مشاهده کنیم. نیوتون همچنین ثابت کرد که ترکیب کردن نورهای تمام رنگ ها با هم می تواند رنگ نور سفید را ایجاد کند. 
بدون تردید، این فرض که "رنگ" چیزی به غیر از مقوله ای تزیینی نیست و طراح معمار می تواند صرفاً با سلیقه و نظر شخصی خود یا استفاده از آلبوم های رنگی موجود در بازار برای پروژه ی معماری خود رنگ هایی را انتخاب کند، فرضی کاملاً اشتباه است. طراحی های معماری برای ایجاد رفاه برای انسان صورت می گیرد و بنابراین باید انسان و ادراکات او را در مرکز توجهات قرار دهد نه این که وابسته به سلیقه ی شخصی معمار باشد. انتخاب رنگ یا هر المان دیگری در طراحی های معماری باید با توجه به کرامت و رفاه انسان صورت بگیرد و این مقوله نیازمند مطالعات فراوان و کسب دانش تخصصی در این موارد است. 
 

کارت اتوکد
کارت آموزش فتوشاپ
کارت ایلاستریتور
کارت پست پروداکشن

مقالات مشابه

معماری
در این آموزش رایگان ویدیویی، نحوه حذف متن یا نوشته را از روی عکس در نر...
معماری
در این آموزش رایگان ویدیویی یاد می گیرید که چطور رنگ پرسوناژ را با رنگ...
معماری
با یادگیری ابزار Spot Healing Brush Tool می توانید اشیاء اضافی را در ن...
گرافیک
دو نرم ‌افزار فتوشاپ و ایلاستریتور که هر دو محصول شرکت Adobe هستند در...
کاربر عزیز نظر خود را درباره ی مقاله ی بالا برای ما بنویسید.

پگاه جهانی Guest User
09 مرداد 1401 - ساعت 11:48
پاسخ

برای سبک مدرن و کلاسیک بهتره از چه ترکیب رنگ هایی استفاده کنیم؟

مدیر سایت Apademy Admin
مدیر

وقت بخیر
برای سبک مدرن بهتره از رنگ‌های خنثی و مات مانند سفید، طوسی و یا خاکستری استفاده کنید و برای سبک کلاسیک از رنگ‌های خنثی، گرم و ملایم استفاده می شود.

الناز کرمی Guest User
25 آذر 1400 - ساعت 11:55
پاسخ

رنگ‌های گرم در معماری، در دکوراسیون داخلی چه تاثیری دارند؟

مدیر سایت Apademy Admin
مدیر

استفاده از رنگ های گرم در دکوراسیون داخلی، تاثیر بسیاری خوبی بر محیط خونه دارد و باعث میشه محیط خونه گرم تر نشان داده بشه و حس شاداب و زنده‌ای را در محیط شما ایجاد می‌کنه همچنین شما میتوانید در کنار رنگ‌های گرم در دکوراسیون از رنگ‌های سرد و خنثی مانند خاکستری، سفید یا... استفاده کنید.